ورزش ، کمر سنگ کليه را مي شکند
دکتر سيمين وحيدي، داراي بورد تخصصي جراحي کليه و مجاري ادراري
هر انساني چه سالم يا بيمار، بايد زندگي فعالي داشته باشد. بيماران کليوي نيز از اين قاعده مستثنا نيستند و بايد بيشتر مراقب سلامت و رژيم غذايي خود باشند. علاوه بر اين، سيگار و الکل نيز مي تواند براحتي سلامت اين افراد را به مخاطره بيندازد.
البته نبايد فراموش کرد تمرينات ورزشي مداوم از موارد ضروري در بهبود سلامت و کيفيت زندگي بيماران کليوي است.
افرادي که بيماري هاي مزمن کليه دارند يا در حال استفاده از دياليز و کليه پيوندي هستند، محدوديت هاي زيادي را تجربه مي کنند.
در اين ميان مي توان به دستورهاي غذايي خاص، خوردن داروهاي مختلف در زمان هاي مشخص، مراجعات مستمر به پزشک و محدوديت براي مسافرت اشاره کرد. به همين سبب ورزش فعاليتي بسيار مناسب است که مي تواند به بهبود زندگي اين بيماران کمک زيادي کند.
البته بايد توجه داشت در افرادي که پيوند کليه انجام داده اند، معمولا کليه ها نزديک به سطح پوست قرار دارد و ممکن است در برابر ضربات به وجود آمده هنگام ورزش، آسيب پذيرتر شود.
در اين موارد برخي ورزش هاي تماسي مانند فوتبال، کشتي و هنرهاي رزمي توصيه نمي شود، اما از اينها که بگذريم، ورزش حتي در بيماران سنگ ساز نيز مي تواند تاثير بسزايي داشته باشد.
همچنين از آنجا که بي تحرکي و رژيم غذايي نادرست مي تواند در همه ما باعث بروز سنگ کليه شود، بهتر دانستيم در اين رابطه با دکتر سيمين وحيدي، داراي بورد تخصصي جراحي کليه و مجاري ادراري گفت وگو کرده ايم.
چرا کليه به کارخانه سنگ سازي تبديل مي شود؟
نحوه کارکرد کليه با تصفيه خون و خارج کردن سديم اضافي (نمک) و ديگر مواد زائد محلول در آب صورت مي گيرد. در اين مرحله غليظ شدن ادرار باعث ته نشيني و رسوب اين ترکيبات به داخل کليه مي شود. با اين تفاسير رسوب هاي تشکيل شده در کنار يکديگر قرار گرفته و سنگ سختي به وجود مي آيد. البته اسيدي يا قليايي بودن ادرار نيز مي تواند باعث به وجود آمدن سنگ در کليه شود.
اين سنگ ها غالبا در کليه به وجود مي آيد، اما مي تواند در هر جاي ديگري از مجاري ادراري مانند مثانه يا در لوله هاي جمع کننده ادرار نيز تشکيل شود. سنگ ها انواع مختلفي دارد و حدود ?? درصد آنها از ترکيب کلسيم و عناصر ديگر به وجود مي آيد.
بجز کلسيم، اگزالات نيز در به وجود آمدن سنگ کليه موثر است. همچنين موادي مانند سيستين، استراويت و اسيداوريک هم مي توانند سر منشأ ساخت اين سنگ ها باشد. اين موضوع نشان مي دهد علاوه بر عوامل ژنتيکي، رژيم غذايي نيز مي تواند نقش مهمي در توليد سنگ بازي کند.
چه عواملي باعث به وجود آمدن سنگ کليه مي شود و چه بايد و نبايدهايي در اين باره وجود دارد؟
از نشانه هاي سنگ کليه، درد بسيار زياد است که پزشکان اين درد را معادل درد زايمان خانم هاي باردار مي دانند. چنين دردي در قسمت پايين شکم احساس شده و گاهي تا کشاله ران ها نيز کشيده مي شود. مسلما هيچ کس دوست ندارد درد کليه را حتي براي چند لحظه کوتاه تجربه کند؛
بنابراين پيش از هر چيز اولين و مهم ترين موردي که بايد به آن اشاره شود، درصد احتمال دچار شدن افراد به اين بيماري است.
تنها در ? درصد بيماران سنگ ساز، سنگ کليه زمينه ارثي دارد و در ?? درصد باقيمانده عوامل محيطي مانند رژيم ناسالم غذايي، تحرک نداشتن و مقدار ناکافي مصرف مايعات زمينه ايجاد سنگ کليه را فراهم مي کند.
پژوهش ها نشان مي دهد سنگ سازي در افرادي که خود را سنگ ساز ندانسته يا حتي زمينه هاي ارثي در آنها ديده نمي شود، براحتي قابل کنترل و پيشگيري است. براي اين کار همه افراد بايد موارد خاصي را دنبال کنند.
در زمينه رژيم غذايي توصيه مي شود مصرف پروتئين ها بويژه پروتئين هاي حيواني محدود شود. بهتر است روزانه حدود نصف ران مرغ يا يک کف دست گوشت خورده شود. مورد دوم مربوط به مصرف نمک است. بايد توجه داشته باشيد مصرف نمک را محدود و از غذاهاي شور پرهيز کنيد. همچنين با غذا پياز بخوريد، چون پتاسيم موجود در پياز باعث تعديل جذب نمک (سديم) در بدن مي شود.
در اين رژيم جايي براي چربي نداريم و بايد سرخ کردن را به حداقل رساند. بهتر است غذاها را آب پز يا کبابي کنيد. درباره قند و شکر نيز بايد به همين ترتيب رفتار شود، چون اين مواد مانند سمي سفيد بوده و بهتر است عسل يا شيريني هاي طبيعي را جايگزين کنيد.
حتي هنگام ورزش وقتي با افت قند خون مواجه مي شويد نبايد از نوشابه هاي انرژي زاي ورزشي استفاده کنيد؛ به دليل اين که قند موجود در اين نوشيدني ها ساکارز است. ساکارز هنگام دفع از کليه به فيلترهاي آن آسيب زده و ضررش از قند و شکر نيز بدتر است.
در رژيم گفته شده آيا ممنوعيتي براي خوردن ميوه و سبزي وجود دارد؟
خوردن ميوه و سبزي مبحث ديگري را در رژيم غذايي همه افراد ايجاد مي کند. اين موضوع به مقدار مصرف آنها بستگي دارد. روزانه مصرفي حدود نيم کيلو ميوه و سبزي بويژه در افراد سنگ ساز مفيد است.
توصيه مي شود اين مقدار، ميوه هاي مختلفي را شامل شود. ميوه داراي سيترات است و از سنگ سازي کليه جلوگيري مي کند.
البته نبايد فراموش کرد در ميان برخي ميوه و سبزي ها اگزالات وجود دارد و مصرف بالاي آن را بايد محدود کنيد. بادام زميني، توت فرنگي و ريواس از اين دسته بوده و داراي اگزالات بالايي هستند. براي نمونه از خوردن خورش ريواس پرهيز کرده يا حداکثر دو تا سه عدد توت فرنگي خورده شود.
ما ايراني ها به اصطلاح ميوه خور هستيم و در يک وعده به صورت يکجا ظرفي کامل از توت فرنگي را مي خوريم؛ چنين کاري کاملا اشتباه است!
ناگفته نماند به طور کلي سبزي هايي که برگ هاي تيره تري دارند حاوي اگزالات بالايي بوده، ولي ممنوعيتي براي خوردن آنها وجود ندارد.
درباره مرکبات نيز بايد مصرف بيش از حد آنها را براي وجود اگزالات بالا محدود کنيد. اين رژيم غذايي براي همه افراد مناسب است و مي توانيد با رعايت آن از احتمال ابتلا به سنگ کليه جلوگيري کرده و در کنار آن براحتي به ورزش دلخواه خود بپردازيد.
انتظار مي رود با استفاده از اين روش بتوانيد عادت هاي بد غذايي خود را کنار گذاشته و سلامت خود و خانواده تان را براي ساليان دراز تضمين کنيد.
اشاره اي به عادت هاي بد غذايي افراد شد، آيا خوردن چاي زياد ما ايراني ها نيز مي تواند براي کليه تهديدي باشد؟
چاي هم يکي از آن نوشيدني هايي است که بايد در مصرف آن دقت شود. در چاي هايي که رنگ سياه تري دارد، اگزالات بالايي وجود دارد که باعث سنگ سازي مي شود. درست بر عکس چاي هاي تيره، چاي سبز مي تواند سنگ سازي را کاهش بدهد. بد نيست بدانيد چاي و قهوه هاي فوري نيز حاوي اگزالات بسيار بالايي هستند.
نکته ديگري که هنگام دم کردن چاي بايد به ياد بسپاريم، مربوط به مقدار زمان جوشيدن برگ هاي چاي است. حتما بعد از دم کشيدن چاي تفاله هاي آن را خارج کنيد، چون هرچه برگ هاي آن مدت زمان بيشتري در آب جوش بمانند، اگزالات بيشتري توليد مي شود.
بهتر است هنگام دم کردن چاي براي بهبود کيفيت و خاصيت آن ميوه هاي تازه را به دلخواه به آب قوري اضافه کنيد. اين ميوه ها مي توانند يک تکه هلو، گلابي، آلبالو و ميوه هاي مختلف ديگري باشند. با اين کار به محتويات چاي سيترات و مقداري ويتامينC اضافه مي شود و از طرفي اثرات سوء اگزالات هم کاهش مي يابد.
اين موضوع شامل حال گل ها نيز است. مي توانيد با افزودن دارچين، هل، بهارنارنج و... از خواص مشابهي بهره بگيريد.
البته برخي افراد از ميوه هاي خشک استفاده مي کنند که اين روش زياد مناسب نيست. اين ميوه ها حاوي مواد نگهدارنده است. حتي اگر ميوه ها را بدون نگهدارنده در منزل خشک کنيد به طور کلي نصف ويتامين C هنگام خشک شدن از بين خواهد رفت.
از آنجا که کلسيم مي تواند در سنگ سازي کليه موثر باشد، آيا بهتر نيست بيماران کليوي از مصرف آن پرهيز کنند؟
سال هاي بسياري مردم گمان مي کردند افرادي که کليه سنگ ساز دارند، نبايد لبنيات بخورند، اما برخلاف تصور همه بايد بگوييم اين موضوع تصوري کاملا اشتباه است.
حتي در افراد سنگ ساز نيز ممنوعيتي براي استفاده از لبنيات وجود ندارد؛ بلکه با اعمال محدوديت مي توانند از کلسيم موجود در اين مواد نيز بهره ببرند. توصيه مي شود روزي سه ليوان شير مصرف کنيد.
يک ليوان شير مساوي با نصف ليوان ماست، يک عدد کشک يا يک ليوان دوغ است؛ بنابراين همين مقدار مصرف در زندگي امروزي مقدار مناسب و بالايي را به خود اختصاص مي دهد.
ناگفته نماند ترتيب مصرف مواد غذايي در هر وعده نيز اهميت دارد. براي انجام صحيح اين کار ابتدا يک ليوان آب يا لبنياتي مانند ماست و دوغ ميل کنيد. بعد از آن سوپ خورده و سپس سراغ مصرف غذاهاي جامد برويد.
يک ساعت بعد از پايان غذا يک ليوان آب و در آخر يک وعده ميوه بخوريد. اين ترتيب را همه افراد بايد رعايت کنند. اين کار از تداخل باز جذب آهن گوشت و رقابت آن با جذب کلسيم جلوگيري مي کند. اگر اين روش را انجام ندهيد در اين رقابت کلسيم برنده ميدان خواهد بود؛ بنابرين چنين شيوه اي را نبايد هرگز از ياد ببريد.
برخي براي بهبود کيفيت زندگي بيماران کليوي، بويژه در سنگ کليه، توصيه مي کنند ورزش کنيم. نظر شما چيست؟
همه افراد بايد بدانند آب آشاميدني را چه زمان و به چه ميزاني بنوشند. مصرف دقيق آب ابتدا به اندازه يک ليوان پيش از هر وعده غذايي است. يک ليوان ديگر بايد بعد از پايان هر وعده غذايي نوشيده شود که اين تعداد را به شش ليوان مي رساند. اگر ساعت ??صبح و ? بعدازظهر نيز به صورت ميان وعده، يک ليوان آب ديگر مصرف شود هشت ليوان آب را در زمان مناسب مصرف کرده ايد.
سنگ هاي کليه را با ورزش خرد کنيد
به همه افراد توصيه مي شود براي جلوگيري از سنگ سازي کليه هاي خود در منزل نرمش هاي خاصي انجام دهند. البته اين نرمش ها براي ورزشکاران نيز ضرورت دارد. ابتدا روي زمين دراز کشيده و دست هاي خود را صاف و کشيده در بالاي سرتان قرار بدهيد.
سپس غلت زده و از يک پهلو به روي شکم خوابيده و اين کار را در جهت مخالف نيز تکرار کنيد. البته اين غلت مي تواند کامل نباشد تا فرد دچار سرگيجه نشود.
چنين نرمشي هايي براي همه افراد و بويژه بيماران سنگ ساز مفيد است و ادامه اين کار باعث مي شود رسوبات بيشتري از کليه ها دفع شود.
در ورزش هاي ديگري مانند شنا کردن در آب ژيمناستيک، يوگا، پيلاتس و هر ورزشي که شکم با زمين تماس دارد، همين خاصيت وجود دارد. نکته جالب توجه ديگر درباره فوايد نماز خواندن است.
افرادي که نماز مستحبي بيشتري مي خوانند و سجده ها و رکوع هاي طولاني تري دارند، کمتر دچار سنگ سازي کليه ها مي شوند. اين موضوع براي قرار گرفتن فرد در حالت خاصي است که باعث خروج آسان رسوبات از کليه ها مي شود.
دفع سنگ هاي کليه روش هاي مختلفي دارد و دفع اندازه هاي بزرگ حتما بايد به روش هاي کلينيکي و پزشکي صورت گيرد.
سنگ هاي کليه ممکن است انسدادي يا غيرانسدادي باشند. اگر سنگي انسداد ايجاد کند، معمولا با درد بسيار زيادي همراه خواهد بود.
درباره سنگ هاي کوچک تر زماني که اندازه آن حدود شش تا هفت ميلي متر است، غلت زدن روي زمين به دفع سنگ کمک مي کند. تاکيد مي کنم هنگام دفع اين گونه سنگ ها از مسکن هايي که مخدر دارند يا شل کننده عضلات هستند استفاده نکنيد.
اين قرص ها باعث به تعويق افتادن دفع سنگ مي شوند. ناگفته نماند براي درمان سنگ هايي که در حالب قرار مي گيرند طناب زدن نيز راهکار مناسبي است.
اگر افراد سالم و بيمار به همه توصيه هايي که تاکنون گفته شده توجه ويژه اي داشته باشند، ديگر کسي از درد سنگ کليه رنج نمي برد و متحمل هزينه هاي درماني گزاف نخواهد شد.
منبع:آفتاب
گردآوري:گروه تندرستي و زندگي سالم
http://www.tebyan-zn.ir/healthy_safe_life.html
نظرات شما عزیزان:
برچسب‌ها:
|
درباره
وبلاگ
تبادل لینک هوشمند 
آمار
وب سایت:
ورزش ، کمر سنگ کليه را مي شکند
نويسنده:
